'Martelingen routine bij voorarrest'

• JAKARTA -

• Arrestanten in Indonesië zijn ‘extreem kwetsbaar’ voor geweld en wreedheden. De politie kan hen ongestraft mishandelen, constateert de VN-rapporteur voor Marteling.

• Enkele agenten werden zelfs op ‘heterdaad betrapt’ door speciaal rapporteur Manfred Nowak tijdens zijn veertiendaags verblijf in Indonesië. Bij de onaangekondigde bezoeken aan gevangenissen in Jakarta, Jogjakarta en Wamena in Papoea trof Nowak en zijn team tijdens ondervragingen ernstig mishandelde mensen aan.

• ,,Martelen van arrestanten is eerder regel dan uitzondering'', aldus Nowak. ,,Die drie plekken zijn niet de enige’’, benadrukte hij.

• Ook uit gesprekken en medisch onderzoek van arrestanten en gevangenen elders bleek dat er sprake is van ‘routinemartelingen’. In de meeste gevallen worden mensen geslagen om een bekentenis af te dwingen: met de blote vuisten of met stokken, kabels of hamers. Soms worden elektroshocks toegepast of worden arrestanten van dichtbij in de benen geschoten, zogenaamd tijdens een vluchtpoging.

• Hoewel Indonesië al in 1985 de VN-Conventie tegen Martelingen ondertekende, ontbreekt nog altijd de vereiste wet die martelingen als misdrijf bestraft. De daders gaan vrijuit. Tot nu toe is nog geen enkele functionaris schuldig bevonden en veroordeeld wegen martelingen, aldus Nowak.

• Uit onderzoek van het rechtshulpinstituut LBH blijkt dat driekwart van de 700 ondervraagde arrestanten in Jakarta claimt gemarteld te zijn door de politie, terwijl zo’n vijf procent ook cipiers en medegevangen beschuldigt van geweld. In de beruchte en overbevolkte Cipinang-gevangenis in Jakarta sterven jaarlijks ruim 100 jongeren. ,,Dat is zeer verdacht,’’ oordeelt Nowak, maar doordat een lijkschouwing niet bij wet verplicht is, valt een niet-natuurlijke dood niet te bewijzen.

• De rapporteur dringt er op aan dat Indonesië direct bij wet actie onderneemt tegen de martelpraktijken.