Molukkers worstelen met het Vrijheidsprobleem.

(How Moluccans deal with their Freedom Problems; Reflections by Rev. J. Manuputty) Groningen, 8-3-2006 ------------- Terwijl de vrijheidsstrijd van de Papua’s in alle hevigheid gevoerd wordt, en de Atjehers al een beetje succes lijken te boeken en zelfs de Menadonezen en Balinezen al MERDEKA beginnen te roepen, worstelen Molukkers met het vrijheidsprobleem. De weinigen die hardop durven zeggen wat ze willen zitten in de gevangenis, en velen zijn ondergronds actief, of minder actief. Openlijk schrijven over vrijheid is op eieren lopen. Dat blijkt ook uit het onderstaande artikel van ds. Jacky Manuputty op de website van Radio Vox Populi. We geven voor degenen die geen tijd hebben om de hele vertaling te lezen een samenvatting. Ds. Manuputty wijst erop dat wij allemaal al goed weten wat vrijheid is, dat heeft de pantjasila ons geleerd. Maar niemand houdt zich eraan. De machthebbers zijn corrupt en buiten de massa uit, en de kleine man reageert vaak op een anarchistische manier. Dat is een verloochening van het principe van de vrijheid. Dit is een soort vrijheid, waarbij ieder maar doet wat hem belieft, zonder rekening te houden met anderen. Echte vrijheid is begrensd, daarvan is iedereen zich bewust en daarom worden er sociale contracten gesloten. Dat is in de Molukse samenleving vanouds al zo. Vrijheid functioneert alleen maar als iedereen zich aan de regels houdt. Dan is het ook niet zo dat individuele vrijheidsrechten moeten worden opgeofferd aan die van anderen. Ds. Manuputty noemt het voorbeeld van een vluchteling, van wie op willekeurige wijze de erfgronden zijn afgenomen. Welke vrijheid rest zo’n vluchteling dan nog? Ds. Manuputty kan het begrijpen dat zo’n vluchteling bepaalde strofen in het Indonesische volkslied, Indonesia Raya, met bepaalde woorden als ‘mijn grond’ en ‘mijn land’, niet meer door zijn strot kan krijgen. Ds. Manuputty beschouwt het als de vrijheid van de vluchtelingen om dat dan ook niet meer te zingen. Hij gaat zelfs zo ver dat hij zegt: dan moet zo’n vluchteling de vrijheid hebben om het Indonesische volkslied maar helemaal niet meer te zingen. Blijkbaar kan ds. Manuputty het zich heel goed voorstellen dat Molukkers bewust de vrijheid nemen om het Indonesische volkslied helemaal niet meer te zingen, en onder de half-stok hangende merah-putih-vlag de treuren over het lot van de verloren gegane hoge Indonesische idealen. Dit is een benadering waarin er ook begrip moet kunnen zijn voor Molukkers, die op nog sterkere wijze uiting geven aan hun vrijheidsidealen, zoals Semmy Waileruny en de andere FKM/RMS-strijders, die bewust de gevangenis riskeren in de repressieve, koloniale NKRI. Ds. Manuputty pleit ervoor dat alle Molukkers proberen samen het begrip vrijheid in hun eigen situatie opnieuw inhoud te geven en daarover komen tot een nieuwe onderlinge overeenstemming. Dat hoeft voor hem niet te zijn het verloochenen van de adat of de pantjasila. Molukkers moeten met elkaar afspreken welke vrijheden ze elkaar gunnen. Voor ons RMS-ers komt deze benadering misschien veel te voorzichtig over, maar ds. Manuputty geeft in zijn betoog ook ruimte voor de vrijheidsidealen van de RMS. Het is maar wat het Molukse volk daarover onderling afspreekt. Ook diegenen die de RI-vlag niet meer willen hijsen en het RI-Volkslied niet meer willen zingen moeten aan dit onderlinge overleg mee kunnen doen, ook Semmy Waileruny vanuit de gevangenis. Afscheiding van de NKRI moet een optie zijn, dat moeten niet-RMS-ers accepteren, maar RMS-ers moeten anderen ook respecteren. Het gaat om hoe Maluku zelf in de toekomst gestalte krijgt. Dat moeten niet anderen, maar de Molukkers zelf bepalen, en dat op een verantwoordelijke manier. Dat is de boodschap die ds. Jacky Manuputty ons lijkt te geven. En hij ziet het helemaal zitten; hij is er trots op wat het Molukse volk op dit punt nu al heeft bereikt! Selamat Berdjuang, Secr. Gerakan Maluku. ------------------- Moeten we eensgezind de Vrijheid verloochenen? (Beschouwingen over Vluchtelingen en Vrijheid) Radio Vox Populi, 6-3-2006 Schrijver: Ds. Jacky Manuputty -------------------- Ambon: In het verleden is er bij verschillende gelegenheden op de publieke arena naar voren gebracht dat Maluku de positie had van één van de eerste acht provincies, die zich hebben aangesloten bij een territorium, dat Indonesië heette en in het beginstadium was van zijn onafhankelijkheid. Er worden pogingen gedaan om een geest van heroïsme te hanteren als een instrument om de bevolking te bevrijden van de bittere herinneringen aan het Molukse Conflict. Er worden in deze geest gemeenschappelijke waarden opgewekt, door steeds maar weer de rol van Maluku in de dynamiek van de Indonesische onafhankelijkheid naar voren te halen. En inderdaad, het gaat hier om historische feiten, die wij niet zullen tegenspreken, en waar wij zelfs als kinderen van dit land trots op zijn. Maar als ik mijn geheugen over het hele tijdvak van 1945 tot nu toe laat gaan, dan ga ik steeds maar mezelf weer de vraag stellen: wat betekent vrijheid eigenlijk voor ons? En dat gebeurt met name op momenten dat ik spreek over het lot van de vluchtelingen in dit land van Pela-Gandong, en hoe meer ik daarover spreek, hoe meer die vraag bij mij opkomt. Twee jaar geleden zei een vluchteling, die uit zijn adatdorp was verdreven, ontroerd tegen mij, dat hij op 17 augustus niet meer compleet het Indonesische volkslied INDONESIA RAYA zingt. Elk fragment van het volkslied waarin de woorden "mijn grond en mijn land" voorkomen, had hij al weggelaten heel opzichtig vervangen door andere woorden. Hoe kon hij nu de woorden "mijn grond" en "mijn land" uitspreken, terwijl hij al het recht op zijn grond en zijn land, dat hem door de adat toekomt, had verloren, en dat hij die grond gedwongen heeft moeten verlaten, terwijl zijn terugkeer daarheen steeds maar wordt uitgesteld? Deze ontroerde uitspraak dwingt ons echt om in stilte en op een zuivere wijze na te denken en ons keer op keer af te vragen wat de betekenis van vrijheid is. Met name vanuit het perspectief van diegenen, die wij "vluchtelingen" noemen. Vrijheid betekent inderdaad niet, zo vrij mogelijk zijn, want elke vrijheid heeft zijn grenzen. Elk vrijheid is begrensd door de erkenningen dat anderen ook ruimte voor vrijheid moeten hebben. De betekenis van vrijheid houdt niet in dat er geen beperkingen aan de vrijheid zijn. Daarom moet de collectieve vrijheid gebaseerd zijn op de erkenning van gezamenlijke rechten; alleen zo worden wij echt vrije mensen. Sociale akkoorden hebben betrekking op mijn rechten en jouw rechten, op mijn plichten en jouw plichten. De vrijheid is een conditie waarbinnen sociale contracten hun vorm krijgen. Daarbinnen worden overeenstemmingen bereikt over het regelen van de gezamenlijke rechten en plichten. Maar dat mag niet zover gaan dat in de publieke, collectieve ruimte de individuele rechten in het gedrang komen. Integendeel het recht van het individu mag niet worden opgeofferd aan een publiek contract, aan een sociaal contract. Rood-Wit is een publiek overeengekomen concept. De Eed van de Jongeren(Soekarno-1928, SGM) is een publiek akkoord. Het Indonesische volkslied is een sociale overeenkomst binnen de ruimte van het gebied dat Indonesië heet. Zo is ook het recht van vluchtelingen op hun adatgrond en hun adatland een publiek akkoord van vrije mensen, die hen niet mag worden afgenomen, om welke reden dan ook. Of die hen zonder tegenwerping moet worden teruggegeven. Het recht op grond en land maakt deel uit van een sociaal contract, waarvan het passend is dat die wordt beschermd door middel van sociale verplichtingen. Met dat doel is er een rechtssysteem om dat af te dwingen; het belang hiervan is dat het sociale contracten en sociale orde beschermt. Daarom is het een daad van terreur tegenover het sociale contract van vrije mensen, als er om wat voor reden dan ook de vrijheid bestaat om de mensen te beroven van het recht op grond en land, en de verschillende andere rechten die geldig zijn op grond van een sociaal contract. Het is een destructieve daad tegenover de nationale integratie. Het is een brute vernietiging van de betekenis van de vrijheid. Het beroven van vluchtelingen van hun recht op onkostenvergoeding voor de opbouw van een onderkomen, en van hun terugkeer naar huis, is een verloochening van de idealen van de vrijheid, een verkrachting van de volksgeest. Het ter discussie stellen van vrijheid moet eigenlijk niet gedaan worden in de vorm van een filosofisch debat over vrijheid. En ook moeten bindingsrichtlijnen van een vrij volk aan een sociaal contract niet ter discussie gesteld worden. Is er niet een structuur van indoctrinatie van basiswaarden van de Pantjasila geplant in de geesten van dit volk, vanaf de kleuterjaren, en heeft dat er niet toe geleid tot een collectief bewustzijn met betrekking tot de vraag wat vrijheid is? Is het niet zo dat alle geschoolde elementen van dit volk al zo ver zijn, dat ze precies weten wat het zevenletterige woord MERDEKA voor een betekenis heeft? Is er niet vanaf het eerste sociale contract bij de vorming van het Molukse volk binnen de levensruimte, genaamd Maluku, een bewustzijn om te functioneren binnen het kader van een sociaal contract? En is er nu niet ook het besef dat dit een plaats heeft in de hele geografische ruimte genaamd Indonesië? Daarom is het nu ter discussie stellen van het begrip vrijheid, het ter discussie stellen van de vrijheid zelf. Het ter discussie stellen van vrijheid op dit moment is feitelijk het ter discussie stellen van de afbraak van de vrijheid zelf. Want het ironische is dat de verloochening van de vrijheid al aan het vrije gebied is opgedrongen in een vorm, die de betekenis heeft van "zich alle mogelijk vrijheden veroorloven". Door verloochening van de vrijheid heeft de vrijheid een waarde gekregen van "de vrijheid om de vrijheid". Zodat uiteindelijk de "niet onbegrensde vrijheid" voor het publiek de betekenis heeft gekregen van een "onbegrensde vrijheid". Het wekt geen verbazing dat de machthebbers op willekeurige wijze hun macht uitoefenen als een privérecht, zonder sociale verantwoording. Omgekeerd eisen sociale groepen op wilde en kwaadaardige wijze hun recht en hun belang op basis van etniciteit en ideologie. De arrogantie van de macht, gestructureerde uitbuiting, groepsgewijze manipulatie en corruptie, het geconfronteerd worden met verzetsacties van het onderdrukte volk, die ook nog vaak in anarchisme ontaarden. En het recht wordt naar believen en eigen smaak geïnterpreteerd door de machthebbers en kapitaalbezitters. En dat alles in naam van "de vrijheid om de vrijheid", de nieuwe betekenis van de vrijheid, die is voortgekomen uit de ontkenning van de echte vrijheid. Het ter discussie stellen van de vrijheid op dit moment is een proces van innerlijke overpeinzing om gevoel en rede met elkaar in het reine te brengen. Om lichaam en geest één te maken. Zodat wij niet meer in de val lopen, van brokken fossiel ceremonieel zoals die op elke 17 augustus met de vlaggenparade gecultiveerd wordt, of van het marcheren van de Vlaghijsbrigades (Paskibraka = Pasukan Pengibar Bendera Pusaka = Eenheden voor het Hijsen van Erfvlaggen). Een nationale bezinning is een voorwaarde voor het later kunnen maken van een keuze uit twee dingen: het opnieuw vaststellen van de betekenis van vrijheid op basis van waarden die we al samen waren overeengekomen, of samen een nieuw akkoord sluiten in de nieuwe situatie van verloochening van de vrijheid. Kiezen voor het zingen van de Indonesia Raya met de complete tekst, of kiezen voor het zingen ervan met een incomplete tekst. We kunnen er ook voor kiezen om het Indonesia Raya helemaal niet meer te zingen. We moeten er zo goed over nadenken, dat we tot een keuze komen, waarover we niet meer hoeven te twijfelen. Want de dubbelzinnige houding die ons tot nu toe kenmerkt is in alle opzichten halfslachtig en ontbeert elke consistentie. We zijn een opportunistisch volkje, dat keer op keer van beleid verandert. Wij moeten eensgezind zijn en een duidelijke keuze maken. Worden we een beschaafde natie of willen we onopgevoed blijven leven. Willen we de vrijheid blijven hooghouden of willen we haar verloochenen? We zijn het erover eens dat het moeilijk is om een keuze te maken. Want de corrupte leiders leiden een lekker, vrij leven en zuigen het bloed van het volk. Ondertussen kunnen de armen zich vrij uitleven in anarchistisch gedrag. Maar is dit nu onze nieuwe keuze, die we bewust maken om ons oude akkoord te negeren? Een nieuw akkoord om onze loyaliteit aan de vrijheid in haar oude betekenis te verloochenen? We zijn nu in een positie om een passende keuze te maken, zoals de vluchteling vrij was om te besluiten om niet langer de complete Indonesia Raya te zingen. Want wij zijn zo geconditioneerd dat we in alle vrijheid onze eigen keuze kunnen maken. Om terug te komen op de kwestie van de vrijheid van Maluku in het Indonesische kader op dit moment, er zijn daarbij niet alleen een aantal dingen om trots op te zijn. Er zijn ook een hele hoop gevoelens van ironie, die mijn binnenste overvallen. De kwestie van de vluchteling is er één van. Diep nadenkend mompel ik onbewust: "Wees maar trots, mijn Maluku, ik hang de vlag halfstok om U te bewenen".